AİHS'ne Ek Protokoller

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ek protokollerle bazı değişikliklere uğramıştır.

1 numaralı ek protokolle, AİHS’e "Mülkiyet hakkı", "Eğitim ve öğrenim hakkı" ve "Serbest seçim yapma hakkı" eklenmiştir. Türkiye, 1 numaralı ek protokolü onaylarken, eğitim ile ilgili 2. maddesine çekince koyarak, 430 sayılı Tevhidi Tedrisat Yasası kurallarının saklı tutulduğunu belirtmiştir. 1 numaralı ek protokol metnine ulaşmak için tıklayınız.

4 numaralı ek protokolle, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine, "Özel hukuk ilişkilerinden doğan yükümlülük nedeniyle kişi özgürlüğünü kısıtlama yasağı", Serbest dolaşım ve yerleşme hakkı", "Vatandaşların sınırdışı edilmesi ve ülkeye girmelerinin engellenmesi yasağı", "yabancıların topluca sınırdışı edilmeleri yasağı" hakları eklenmiştir. 4 numaralı ek protokol metnine ulaşmak için tıklayınız.

6 numaralı protokolle savaş ya da yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş olan fiiller nedeniyle verilenler dışında "ölüm cezası" kaldırılmıştır. Daha açık bir ifade ile Sözleşme, bu ek protokolle kişilerin barış zamanında ölüm cezasına çarptırılmasını yasaklamıştır.

7 numaralı protokolle "bir ülkede yasal olarak bulunan yabancının keyfi surette sınırdışı edilmesi yasağı", "bir suçtan hüküm giyen kimsenin üst mahkemeye başvurma hakkı", "haksız hüküm giyen kişiye tazminat ödenmesi", "aynı suçtan dolayı yeniden yargılanma yasağı" ve "evlilikte eşlerin hak eşitliği" hakları getirilmiştir.

13 numaralı protokolle ölüm cezası tamamen kaldırılmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi savaş zamanında dahi kişilerin ölüm cezasına çarptırılmasına izin vermemektedir.

Sözleşme metni, 21 Eylül 1970'te yürürlüğe giren 3 no.lu Protokol'ün (ETS no. 45), 20 Aralık 1971'de yürürlüğe giren 5 no.lu Protokol'ün (ETS no. 55) ve 1 Ocak 1990'da yürürlüğe giren 8 no.lu Protokol'ün (ETS no. 118) düzenlemelerine uygun olarak değiştirilmişti. Ayrıca, yürürlüğe girdiği 21 Eylül 1970'ten bu yana 5. maddesinin 3. fıkrasına uygun olarak Sözleşme'nin bir parçası olan 2 no.lu Protokol'ün (ETS no. 44) metnini içermekteydi. Protokollerin getirdiği bütün bu değişikliklerin veya eklemelerin yerini, yürürlüğe girdiği tarih olan 1 Kasım 1998'den itibaren 11 no.lu Protokol (ETS no. 155) almaktadır. Bu tarihten itibaren, 1 Ekim 1994'te yürürlüğe giren 9 no.lu Protokol (ETS no. 140) yürürlükten kaldırılmıştır.
























Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek Protokoller

(no. 1, 4, 6, 7 12 ve 13)













İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme ile bu Sözleşme'ye


ek birinci Protokol'de tanınmış bulunan haklardan ve özgürlüklerden başka haklar ve


özgürlükler tanıyan


Protokol No. 4 www.aihmbasvururehberi.com


Strazburg, 16.IX.1963


Bu Protokol’ü imzalayan Avrupa Konseyi üyesi hükümetler,


Roma'da 4 Kasım 1950 tarihinde imza edilmiş bulunan İnsan Hakları ve Temel


Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme'nin (aşağıda "Sözleşme" diye anılmıştır)


birinci bölümünde ve 20 Mart 1952 tarihinde Paris'te imzalanmış olan Sözleşme'ye Ek


Birinci Protokol’ün 1, 2 ve 3. maddelerinde tanınmış bulunanlardan başka bazı hak ve


özgürlüklerin ortak güvenceye bağlanmasını sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almayı


kararlaştırarak,


Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:


Madde 1 Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Hiç kimse, yalnızca akdî ilişkiden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememiş olmasından


dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.


Madde 2 Serbest dolaşım özgürlüğü www.aihmbasvururehberi.com


1. Bir devletin ülkesi içinde usulüne uygun olarak bulunan herkes, orada serbestçe


dolaşma ve ikametgahını seçebilme hakkına sahiptir.


2. Herkes, kendi ülkesi de dahil, herhangi bir ülkeyi terk etmekte serbesttir.


3. Bu haklar, ancak ulusal güvenlik, kamu emniyeti, kamu düzeninin korunması, suç


işlenmesinin önlenmesi, sağlık ve ahlakın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin


korunması için, demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler olarak ve yasayla


öngörülmüş sınırlamalara tabi tutulabilir.


4. Bu maddenin 1. fıkrasında sayılan haklar, belli yerlerde, yasayla konmuş ve


demokratik bir toplumda kamu yararının gerektirdiği sınırlamalara tabi tutulabilir.


Madde 3 Vatandaşların sınır dışı edilmeleri yasağı www.aihmbasvururehberi.com


1. Hiç kimse, tek başına ya da toplu olarak, uyruğu bulunduğu devletin ülkesinden


sınır dışı edilemez.


2. Hiç kimse, uyruğunda bulunduğu devletin ülkesine girme hakkından yoksun


bırakılamaz.


Madde 4 Yabancıların topluca sınır dışı edilmeleri yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Yabancıların toplu olarak sınır dışı edilmesi yasaktır.


Madde 5 Ülkesel uygulama www.aihmbasvururehberi.com


1. Her Yüksek Sözleşmeci Taraf, bu Protokol'ün imzalanması veya onaylanması


sırasında ya da daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel


Sekreteri'ne yapacağı bir bildirimle, uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu ve


sözü geçen bildirimde belirttiği ülkelerde bu Protokol hükümlerinin ne ölçüde


uygulanacağını taahhüt ettiğini açıklayabilir. www.aihmbasvururehberi.com


2. Yukarıdaki fıkra uyarınca bir bildirimde bulunmuş olan her Yüksek Sözleşmeci


Taraf, zaman zaman yapacağı yeni bildirimlerle, daha önceki beyanlarının


koşullarını değiştirebilir veya bu Protokol hükümlerinin bu tür herhangi bir ülkede


uygulanmasına son verildiğini bildirebilir. www.aihmbasvururehberi.com


3. Bu madde uyarınca yapılmış olan bir bildirim, Sözleşme'nin 56. maddesinin 1.


fıkrasına uygun olarak yapılmış sayılır. www.aihmbasvururehberi.com


4. Onaylama veya kabul sonucunda bu Protokol'ün uygulandığı herhangi bir devletin


ülkesi ve bu madde uyarınca sözü geçen devlet tarafından yapılmış bildirime göre


bu Protokol'ün uygulandığı ülkelerin her biri, 2. ve 3. maddelerde sözü edilen devlet


ülkesi deyimi bakımından ayrı ayrı ülkeler olarak kabul edilir.


5. Bu maddenin 1. ve 2. fıkraları uyarınca beyanda bulunan her devlet, sonradan her


zaman bu beyanın ilgili olduğu ülke veya ülkeler lehine, Mahkeme’nin, işbu


Protokol’ün 1, 2, 3 ve 4. maddelerinden herhangi birine ya da hepsine ilişkin olarak


her gerçek kişiden, hükümet dışı her kuruluştan veya her kişi grubundan


Sözleşme’nin 34. maddesi uyarınca başvuruları alma yetkisini kabul ettiğini beyan


edebilir.


Madde 6 Sözleşme ile bağlantı www.aihmbasvururehberi.com


Yüksek Sözleşmeci Taraflar, bu Protokol’ün 1'den 5'e kadar olan maddelerini


Sözleşme'ye ek maddeler olarak kabul ederler ve Sözleşme'nin bütün hükümleri buna


göre uygulanır.


Madde 7 İmza ve onay www.aihmbasvururehberi.com


1. Bu Protokol, Sözleşme'yi imza eden Avrupa Konseyi üyelerinin imzalarına açıktır.


Bu Protokol, Sözleşme ile birlikte veya ondan sonra onaylanacaktır. Protokol beş


onaylama belgesinin verilmesinden sonra yürürlüğe girecektir. Daha sonra


onaylayan imzacı devletler bakımından Protokol, onaylama belgesinin verildiği


tarihten itibaren yürürlüğe girer.


2. Onaylama belgeleri, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne verilecek, o da onaylayan


devletlerin adlarını bütün üyelere bildirecektir.


Bu Protokol, imza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,


Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak


üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 16 Eylül 1963'te Strazburg'da


düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere


gönderecektir.






İnsan Hakları Ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin


Sözleşme’ye ek,


Ölüm cezasının kaldırılmasına dair Protokol No. 6 www.aihmbasvururehberi.com


Strazburg, 28.IV.1983


Roma'da 6 Kasım 1950'de imzalanan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına


İlişkin Sözleşme'yi (aşağıda "Sözleşme" diye anılmıştır) imzalayan Avrupa Konseyi üyesi


devletler,


Avrupa Konseyi üyesi devletlerin birçoğunda yer alan gelişmelerin ölüm cezasının


kaldırılması yolunda genel bir eğilimi ifade ettiğini göz önünde bulundurarak,


Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:


Madde 1 Ölüm cezasının kaldırılması www.aihmbasvururehberi.com


Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse bu cezaya çarptırılamaz ve idam edilemez.


Madde 2 Savaş zamanında ölüm cezası www.aihmbasvururehberi.com


Bir devlet, yasalarında savaş veya yakın savaş tehlikesi zamanında işlenmiş olan fiiller


için ölüm cezasını öngörebilir; bu ceza ancak yasanın belirlediği hallerde ve onun


hükümlerine uygun olarak uygulanabilir. İlgili devlet, söz konusu yasanın bu duruma


ilişkin hükümlerini Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne bildirir.


Madde 3 Askıya alma yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Sözleşme'nin 15. maddesine dayanılarak bu Protokol'ün hükümleri ihlal edilemez.


Madde 4 Çekince koyma yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Sözleşme'nin 57. maddesine dayanılarak bu Protokol'ün hükümleriyle ilgili hiçbir çekince


konulamaz.


Madde 5 Ülkesel uygulama www.aihmbasvururehberi.com


1. Her devlet, imza sırasında veya onaylama, kabul ya da katılma belgesinin verilmesi


sırasında, bu Protokol'ün uygulanacağı ülkeyi veya ülkeleri belirleyebilir.


2. Her devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne


yapacağı bir bildirimle belirteceği başka herhangi bir ülkenin bu Protokol'ün


uygulanma kapsamına alınmış olduğunu beyan edebilir. Bu ülke bakımından


Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafından alınışını izleyen ayın birinci günü


yürürlüğe girer. www.aihmbasvururehberi.com


3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan her bildirim, Genel Sekreter'e gönderilecek bir


ihbarla, bildirimde belirtilen ülkeyle ilgili olarak geri alınabilir. Geri alma, Genel


Sekreter'in ihbarı alışını izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


Madde 6 Sözleşme ile bağlantı www.aihmbasvururehberi.com


Taraf Devletler bu Protokol'ün 1'den 5'e kadar olan maddelerini Sözleşme'ye ek maddeler


olarak kabul ederler ve Sözleşme'nin bütün hükümleri buna göre uygulanır.


Madde 7 İmza ve onay www.aihmbasvururehberi.com


Bu Protokol, Sözleşme'yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzalarına


açıktır. Protokol, onaylama, kabul veya uygun bulmaya sunulacaktır. Avrupa Konseyi


üyesi bir devlet, aynı zamanda veya daha önceden Sözleşme'yi onaylamadıkça, bu


Protokol'ü onaylayamaz, kabul edemez veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya


uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne verilir.


Madde 8 Yürürlüğe giriş www.aihmbasvururehberi.com


1. Bu Protokol, beş Avrupa Konseyi üyesi devletin 7. madde hükümleri uyarınca


Protokol'le bağlanma hususundaki rızalarını bildirdikleri tarihi izleyen ayın birinci


günü yürürlüğe girer. www.aihmbasvururehberi.com


2. Protokol’le bağlanma hususundaki rızalarını daha sonra bildiren Sözleşmeci


Devletler açısından, bu Protokol onaylama belgesinin verilmesi, kabul edilmesi ya


da onaylanması tarihini izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


Madde 9 Saklama işlevleri www.aihmbasvururehberi.com


Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,


a) her imzalamayı,


b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin verilişini,


c) 5 ve 8. maddeler uyarınca bu Protokol'ün her yürürlüğe giriş tarihini,


d) bu Protokol’e ilişkin başka her türlü işlem, ihbar veya bildirimi


Konsey üyesi devletlere bildirir.


Bu Protokol,


İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,


Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak


üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 28 Nisan 1983'te Strazburg'da


düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere


gönderecektir.






İnsan Hakları Ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına www.aihmbasvururehberi.com


İlişkin Sözleşme’ye ek 7 Numaralı Protokol


Strazburg, 22.XI.1984


4 Kasım 1950 tarihinde Roma'da imzalanan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin


Korunması’na İlişkin Sözleşme (bundan böyle "Sözleşme" diye anılmıştır) yoluyla belirli


hak ve özgürlüklerin ortak güvenceye bağlanmasını sağlamak için daha ileri adımlar


atmayı kararlaştıran ve burada imzası bulunan Avrupa Konseyi üyesi ülkeler,


Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:


Madde 1 Yabancıların sınır dışı edilmelerine ilişkin usuli güvenceler www.aihmbasvururehberi.com


1. Bir devletin ülkesinde kurallara uygun olarak ikamet eden bir yabancı, yasaya


uygun şekilde verilmiş bir kararın uygulanması dışında sınır dışı edilemez ve bu


durumda bir kimse,


a) sınır dışı edilmesine karşı gerekçeler öne sürebilme,


b) durumunu yeniden inceletme,


c) yukarıdaki amaçlarla, yetkili bir merci önünde veya bu merci tarafından tayin edilecek


biri ya da birileri önünde kendini temsil ettirme


hakkını haiz olacaktır.


2. Sınır dışı edilmenin kamu düzeni yararı ya da ulusal güvenlik nedenleri açısından


gerektiği hallerde, bir yabancı yukarıdaki 1. maddenin a, b ve c bentlerinde


öngörülen haklarını kullanmadan sınır dışı edilebilir.


Madde 2 Cezai konularda iki dereceli yargılanma hakkı www.aihmbasvururehberi.com


1. Bir mahkeme tarafından cezai bir suçtan mahkum edilen her kişi, mahkumiyet ya


da ceza hükmünü daha yüksek bir mahkemeye yeniden inceletme hakkını haiz


olacaktır. Bu hakkın kullanılması, kullanılabilme gerekçeleri de dahil olmak üzere,


yasayla düzenlenir.


2. Bu hakkın kullanılması, yasada düzenlenmiş haliyle önem derecesi düşük suçlar


bakımından ya da ilgilinin birinci derece mahkemesi olarak en yüksek mahkemede


yargılandığı veya beraatini müteakip bunun temyiz edilmesi üzerine verilen


mahkumiyet hallerinde istisnaya tabi tutulabilir.


Madde 3 Adli hata halinde tazminat hakkı www.aihmbasvururehberi.com


Bir kişinin, kesin bir kararla cezai bir suçtan mahkum edilmesi ve sonradan yeni veya


yakın zamanda keşfedilmiş bir delilin kesinlikle yanlış bir adalet uygulaması olduğunu


göstermesi veya kişinin affedilmesi nedeniyle cezai kararın iptal edilmesi halinde,


bilinmeyen delilin açıklanmamış olmasının tamamen veya kısmen o kişiye atfedildiğinin


ispatlandığı haller dışında, böyle bir mahkumiyet sonucunda cezaya maruz kalan kişi,


ilgili devletin yasası ve uygulamasına göre tazmin edilecektir.


Madde 4 Aynı suçtan iki kez yargılanmama ve cezalandırılmama hakkı www.aihmbasvururehberi.com


1. Hiç kimse bir devletin ceza yargılaması usulüne ve yasaya uygun olarak kesin bir


hükümle mahkum edildiği ya da beraat ettiği bir suçtan dolayı aynı devletin yargısal


yetkisi altındaki yargılama usulleri çerçevesinde yeniden yargılanamaz veya


mahkum edilemez.


2. Yukarıdaki fıkra hükümleri, yeni veya yakın zamanda ortaya çıkarılan delillerin


veya önceki muamelelerde davanın sonucunu etkileyebilecek esaslı bir kusurun


varlığı durumunda, ilgili devletin ceza yargılaması usulü ve yasasına uygun olarak


davanın yeniden açılmasını engellemez.


3. Sözleşme’nin 15. maddesi çerçevesinde bu madde ile derpiş olunan


yükümlülüklere aykırı hiçbir tedbir alınamaz.


Madde 5 Eşler arasında eşitlik www.aihmbasvururehberi.com


Eşler evlilikte, evlilik süresince ve evliliğin sona ermesi durumunda, kendi aralarında ve


çocukları ile ilişkilerinde medeni haklar ve sorumluluklardan eşit şekilde yararlanırlar. Bu


madde devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarını engellemez.


Madde 6 Ülkesel uygulama www.aihmbasvururehberi.com


1. Her devlet imzalama veya onay, kabul ya da uygun bulma belgesinin verilmesi


sırasında bu Protokol'ün uygulanacağı toprak ya da toprakları belirtir ve bu toprak


veya topraklara uygulayacağı işbu Protokol hükümlerini ne ölçüde yükümlendiğini


ifade eder.


2. Her devlet daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne


hitaben yapacağı bir beyanla, bu Protokol'ün uygulanmasını, beyanda belirtilen


herhangi diğer bir toprağa da genişletebilir. Bu durumdaki bir toprak bakımından,


Protokol, Genel Sekreter'in böyle bir beyanı teslim aldığı tarihten itibaren iki aylık


bir sürenin bitişini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.


3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan herhangi bir beyan, böyle bir beyanda belirtilen


toprak açısından, Genel Sekreter'e hitaben yapılan bir bildirim ile geri alınabilir


veya değiştirilebilir. Geri alma veya değiştirme, bildirimin Genel Sekreter'e


tesliminden sonraki iki aylık sürenin bitimini izleyen ay başında yürürlüğe girer.


4. Bu madde uyarınca yapılan beyan, Sözleşme'nin 56. maddesinin 1. fıkrası uygun


olarak yapılmış sayılır.


5. Onaylama, kabul ya da uygun bulma işlemi sonucu bu Protokol'ün uygulanacağı


herhangi bir devlet toprağı ve bu madde uyarınca o devlet tarafından yapılan


beyana binaen bu Protokol'ün uygulanacağı topraklardan her biri, 1. maddede


atıfta bulunulan anlamıyla bir devletin ülkesinden ayrı topraklar olarak mütalaa


edilebilir.


6. Bu maddenin 1. ve 2. fıkraları uyarınca beyanda bulunan her devlet, sonradan her


zaman bu beyanın ilgili olduğu ülke veya ülkeler lehine, Mahkeme’nin, işbu


Protokol’ün 1’den 5’e kadar olan maddelerinden herhangi birine ya da hepsine


ilişkin olarak her gerçek kişiden, hükümet dışı her kuruluştan veya her kişi


grubundan Sözleşme’nin 34. maddesi uyarınca başvuruları alma yetkisini kabul


ettiğini beyan edebilir.


Madde 7 Sözleşme ile bağlantı www.aihmbasvururehberi.com


Taraf devletler, bu Protokol’ün 1’den 6’ya kadar olan maddelerini Sözleşme'nin ek


maddeleri olarak değerlendireceklerdir ve Sözleşme'nin tüm hükümleri buna göre


uygulanacaktır.


Madde 8 İmza ve onay www.aih www.aihmbasvururehberi.com mbasvururehberi.com


Bu Protokol, Sözleşme'yi imza eden Avrupa Konseyi üyesi ülkelerin imzasına açıktır. Bu


Protokol onaylama, kabul ya da uygun bulma ile yürürlüğe girecektir. Avrupa Konseyi


üyesi bir devlet aynı anda ya da daha önceden Sözleşme'yi onaylamadan bu Protokol'ü


onaylayamaz, kabul edemez ya da uygun bulamaz. Onay, kabul ya da uygun bulma


belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri'ne tevdi edilecektir.


Madde 9 Yürürlüğe giriş www.aihmbasvururehberi.com


1. Bu Protokol, Avrupa Konseyi üyesi yedi devletin 8. madde hükümlerine uygun bir


şekilde bu Protokol'e bağlı kalacaklarını ifade ettikleri tarihten itibaren iki aylık bir


sürenin bitişini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.


2. Herhangi bir üye devletin sonradan bu Protokol'e katılması durumunda, Protokol, o


devlet açısından onaylama, kabul ya da uygun bulma belgesinin tevdi edildiği


tarihten itibaren iki aylık bir sürenin bitişini izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girecektir.


Madde 10 Saklama işlevleri www.aihmbasvururehberi.com


Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,


a) her imzalamayı,


b) onay, kabul veya uygun bir şekilde bu Protokol'ün yürürlülük kazanacağı her tarihi,


c) 6. ve 9. maddelere uygun bir şekilde bu Protokol'ün yürürlülüğe gireceği her tarihi,


d) bu Protokol ile ilgili her türlü başka işlemi, bildirimi ya da beyanı,


Konsey üyesi devletlere bildirir.


Bu Protokol,


İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,


Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak


üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 22 Kasım 1984'te Strazburg'da


düzenlenmiştir. Genel Sekreter bunun tasdikli örneklerini imza eden bütün devletlere


gönderecektir.






İnsan Hakları Ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına


İlişkin Sözleşme’ye ek 12 Numaralı Protokol


Roma, 4.XI.2000


Aşağıda imzası bulunan Avrupa Konseyi üyesi Devletler,


Tüm insanların hukuk önünde eşit oldukları ve hukuk tarafından eşit derecede korunma


hakkına sahip oldukları temel ilkesinden hareketle;


Roma’da 4 Kasım 1950 tarihinde imzalanmış olan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin


Korunmasına İlişkin Sözleşme (aşağıda “Sözleşme” olarak anılacaktır.) çerçevesinde,


ayrımcılığın genel olarak yasaklanmasının topluca uygulanması yoluyla herkesin eşit


olduğunun vurgulanması için gerekli tedbirleri almayı kararlaştırarak;


Ayrımcılık yapılmaması ilkesinin, Taraf Devletleri, tam ve etkin bir eşitlik sağlamak


amacıyla objektif ve makul gerekçelere dayanan tedbirler almaktan alıkoymadığını


vurgulayarak,


Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:


Madde 1 Ayrımcılığın genel olarak yasaklanması www.aihmbasvururehberi.com


1. Hukuken temin edilmiş olan tüm haklardan yararlanma, cinsiyet, ırk, renk, dil, din,


siyasi veya diğer kanaatler, ulusal ve sosyal köken, ulusal bir azınlığa mensup


olma, servet, doğum veya herhangi bir diğer statü bakımından hiçbir ayrımcılık


yapılmadan sağlanır.


2. Hiç kimse, 1. paragrafta belirtildiği şekilde hiçbir gerekçeyle, hiçbir kamu makamı


tarafından ayrımcılığa maruz bırakılamaz.


Madde 2 Ülkesel uygulama www.aihmbasvururehberi.com


1. Her Devlet imzalama veya onay, kabul ya da uygun bulma belgesinin verilmesi


sırasında bu Protokol’ün uygulanacağı toprak ya da toprakları belirtir.


2. Her Devlet daha sonraki herhangi bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne


hitaben bulunacağı bir beyanla, bu Protokol’ün uygulanmasını, işbu beyanda


belirtilen diğer bir toprağa genişletebilir. Bu durumda, Protokol, Genel Sekreter’in


böyle bir beyanı teslim aldığı tarihten sonraki üç aylık sürenin bitimini izleyen ayın


ilk günü belirtilen toprak bakımından yürürlüğe girer.


3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca bulunulan herhangi bir beyan, böyle bir beyanda


belirtilen toprak açısından, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne hitaben yapılan bir


bildirim ile geri alınabilir veya değiştirilebilir. Geri alma ve değiştirme, Genel


Sekreter’in bu bildirimi teslim aldığı tarihten sonraki üç aylık sürenin bitimini izleyen


ayın ilk günü yürürlüğe girer.


4. Bu madde uyarınca bulunulan bir beyan, Sözleşme’nin 56. maddesinin 1. fıkrasına


uygun olarak gerçekleştirilmiş sayılır.


5. Bu Madde’nin 1. veya 2. fıkraları uyarınca beyanda bulunan her Devlet, daha


sonraki herhangi bir tarihte, bu beyanda belirtilen ülke veya ülkelerle ilgili olarak,


Mahkeme’nin, her gerçek kişiden, sivil toplum kuruluşundan veya her kişi


grubundan Sözleşme’nin 34. maddesine göre ve işbu Protokol’ün 1. maddesi


uyarınca başvuruları alma yetkisini kabul ettiğini beyan edebilir.


Madde 3 Sözleşme ile bağlantı www.aihmbasvururehberi.com


Taraf Devletler bu Protokol’ün 1’den 2’ye kadar olan maddelerini Sözleşme’ye ek


maddeler olarak kabul ederler ve Sözleşme’nin bütün hükümleri buna göre uygulanır.


Madde 4 İmza ve onay www.aihmbasvururehberi.com


Bu Protokol, Sözleşme’yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzalarına


açıktır. Protokol, onaylama, kabul veya uygun bulmaya sunulacaktır. Avrupa Konseyi


üyesi bir devlet, aynı zamanda veya daha önceden Sözleşme’yi onaylamadıkça, bu


Protokol’ü onaylayamaz, kabul edemez veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya


uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne verilir.


Madde 5 Yürürlüğe giriş www.aihmbasvururehberi.com


1. Bu Protokol, on Avrupa Konseyi üyesi devletin 4. madde hükümleri uyarınca


Protokol’ün bağlayıcı olması hususundaki rızalarını bildirdikleri tarihten itibaren üç


aylık bir süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


2. Bu Protokol’le bağlanma hususundaki rızalarını daha sonra bildiren üye Devletler


için Protokol, onay, kabul ya da uygun bulma belgesini teslim ettikleri tarihten


itibaren üç aylık bir süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


Madde 6 Saklama işlevleri www.aihmbasvururehberi.com


Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,


a) her imzalamayı,


b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin verilişini,


c) bu Protokol’ün 2. ve 5. maddeler uyarınca her yürürlüğe giriş tarihini,


d) bu Protokol’e ilişkin başka her türlü işlem, ihbar veya bildirimi


Konsey üyesi devletlere bildirir.


Bu Protokol,


İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,


Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak


üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 4 Kasım 2000 tarihinde Roma’da


düzenlenmiştir. Genel Sekreter bu Protokol’ün tasdikli örneklerini imza eden bütün


Avrupa Konseyi üyesi Devletlere gönderecektir.






İnsan Hakları Ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin


Sözleşme’ye ek, ölüm cezasının her durumda


kaldırılmasına dair 13 Numaralı Protokol


Vilnius, 3.V.2002


Aşağıda imzası bulunan Avrupa Konseyi üyesi Devletler,


Demokratik bir toplumda herkesin yaşama hakkının temel bir değer olduğu ve ölüm


cezasının kaldırılmasının bu hakkın korunmasında ve tüm insanların sahip olduğu onurun


tanınmasında büyük önem taşıdığı inancıyla;


Roma’da 4 Kasım 1950 tarihinde imzalanan İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin


Korunmasına İlişkin Sözleşme’nin (aşağıda “Sözleşme” olarak anılacaktır.) teminat altına


aldığı yaşama hakkının korunmasını pekiştirmek dileğiyle;


Strazburg’da 28 Nisan 1983 tarihinde imzalanan Sözleşme’ye Ek, Ölüm Cezasının


Kaldırılmasına Dair 6 Numaralı Protokol’ün savaş ya da yakın savaş tehlikesi zamanında


işlenmiş olan fiiller için verilen ölüm cezalarını Sözleşme dışı tuttuğunu göz önünde


bulundurarak;


Ölüm cezasını her tür durumda kaldırmak için son adımı atmaya karar vererek,


Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:


Madde 1 Ölüm cezasının kaldırılması www.aihmbasvururehberi.com


Ölüm cezası kaldırılmıştır. Hiç kimse bu cezaya çarptırılamaz ve idam edilemez.


Madde 2 Askıya alma yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Sözleşme’nin 15. maddesine dayanılarak bu Protokol’ün hükümleri askıya alınamaz.


Madde 3 Çekince koyma yasağı www.aihmbasvururehberi.com


Sözleşme’nin 57. maddesine dayanılarak bu Protokol’ün hükümleriyle ilgili hiçbir çekince


konulamaz.


Madde 4 Ülkesel uygulama www.aihmbasvururehberi.com


1. Her devlet, imza sırasında veya onaylama, kabul ya da uygun bulma belgesinin


verilmesi sırasında, bu Protokol’ün uygulanacağı ülkeyi veya ülkeleri belirleyebilir.


2. Her devlet, daha sonra herhangi bir zamanda, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne


yapacağı bir bildirimle belirteceği başka herhangi bir ülkenin bu Protokol’ün


uygulanma kapsamına alınmış olduğunu beyan edebilir. Bu ülke bakımından


Protokol, bildirimin Genel Sekreter tarafından teslim alınışından sonra üç aylık bir


süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


3. Yukarıdaki iki fıkra uyarınca yapılan her bildirim, Genel Sekreter’e gönderilecek bir


ihbarla, bildirimde belirtilen ülkeyle ilgili olarak geri çekilebilir ya da değiştirilebilir.


Geri çekme ya da değiştirme, ihbarın Genel Sekreter tarafından teslim alınışından


sonra üç aylık bir süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


Madde 5 Sözleşme ile bağlantı www.aihmbasvururehberi.com


Taraf Devletler bu Protokol’ün 1’den 4’e kadar olan maddelerini Sözleşme’ye ek


maddeler olarak kabul ederler ve Sözleşme’nin bütün hükümleri buna göre uygulanır.


Madde 6 İmza ve onay www.aihmbasvururehberi.com


Bu Protokol, Sözleşme’yi imzalamış olan Avrupa Konseyi üyesi devletlerin imzalarına


açıktır. Protokol, onaylama, kabul veya uygun bulmaya sunulacaktır. Avrupa Konseyi


üyesi bir devlet, aynı zamanda veya daha önceden Sözleşme’yi onaylamadıkça, bu


Protokol’ü onaylayamaz, kabul edemez veya uygun bulamaz. Onaylama, kabul veya


uygun bulma belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne verilir.


Madde 7 Yürürlüğe giriş www.aihmbasvururehberi.com


1. Bu Protokol, on Avrupa Konseyi üyesi devletin 6. madde hükümleri uyarınca


Protokol’ün bağlayıcı olması hususundaki rızalarını bildirdikleri tarihten itibaren üç


aylık bir süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


2. Bu Protokol’le bağlanma hususundaki rızalarını daha sonra bildiren üye Devletler


için Protokol, onay, kabul ya da uygun bulma belgesini teslim ettikleri tarihten


itibaren üç aylık bir süreyi izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girer.


Madde 8 Saklama işlevleri www.aihmbasvururehberi.com


Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,


a) her imzalamayı,


b) her onaylama, kabul veya uygun bulma belgesinin verilişini,


c) bu Protokol’ün 4. ve 7. maddeler uyarınca her yürürlüğe giriş tarihini,


d) bu Protokol’e ilişkin başka her türlü işlem, ihbar veya bildirimi


Konsey üyesi devletlere bildirir.


Bu Protokol,


İmza yetkisini haiz kişilerce imzalanmış olup,


Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanmak ve her iki metin de aynı derecede geçerli olmak


üzere Fransızca ve İngilizce tek bir nüsha halinde 3 Mayıs 2002 tarihinde Vilnius’da


düzenlenmiştir. Genel Sekreter bu Protokol’ün tasdikli örneklerini imza eden bütün


Avrupa Konseyi üyesi Devletlere gönderecektir.